پول دیجیتال «بیت کوین»: رو به رُشد‌ترین واحد پولی جهان

چندی است که یک واحد پولی جدید به نام «بیت کوین»[Bitcoin]  به فهرست پول‌های جهان افزوده شده است. وجه تمایز اصلی این پول جدید مجازی بودن آن است، امتیازی که به «بیت کوین» این قدرت را بخشیده که با پس زدن ساختارهای مالی سنتی موجود، در بسیاری از موارد جایگزینی واقعی برای واحدهای پولی قدرتمندی مانند پوند استرلینگ، دلار و یورو به شمار رود.

جاناتان هریسون، یکی از کسانی که با علاقه به خرید و فروش «بیت کوین» مشغول است، می‌گوید: «واحدهای پولِ رمزی، انقلابی را در عرصه اقتصاد جهانی رقم خواهند زد، این پدیده جدید کنترل دولت‌ها بر عرضه پول، و قدرت ناشی از آن، را از میان خواهد برداشت.»

داستان «بیت کوین» با کش و قوس‌های فراوانی همراه بوده است. ماجرا از سال ۲۰۰۹ آغاز شد، زمانی که یک هکر با نام مستعار «ساتوشی ناکاموتو» ایده این واحد پولی را برای نخستین بار ارائه داد. در همین حال، در بازی رایانه‌ای «زندگی دوم» انواع دیگری نیز از پول‌های دیجیتال مورد استفاده قرار گرفته بودند: ای-گولد، لایت کوین، ریپل و لیندن دلار چند نمونه از این پول‌های مجازی به شمار می‌روند. اما هیچ یک از این نام‌ها به اندازه بیت کوین توجه‌ها را به خود جلب نکردند. بیت کوین را می‌توان به صورت مستقیم در بعضی جا‌ها خرج کرد یا با دیگر انواع واحدهای پولی معاوضه کرد.

هم اکنون هکرهای سراسر دنیا نرم‌افزار متن-بازی که به بیت کوین موجودیت بخشیده را مورد حمایت قرار داده‌اند. برخلاف دیگر انواع واحدهای پولی، بیت کوین بدون وجود بانکی مرکزی عمل می‌کند و در نتیجه کسی نمی‌تواند ارزش آن را با چاپ اسکناس اضافه در شرایط سختی دست‌کاری کند.

از این سو، آن چه بار دیگر نام بیت کوین را این روز‌ها بر سر زبان‌ها انداخته، بحران اقتصادی در کشور قبرس بوده است. جف برویک، یک کارآفرین اینترنتی، در نظر دارد ظرف چند هفته پیش رو، نخستین دستگاه خود‌پرداز بیت کوین را در قبرس راه‌اندازی کند.

اما نحوه کار بیت کوین چگونه است؟

پاسخ سؤال بالا ساده‌تر از آنی است که بسیاری تصور می‌کنند، مبلغ ثابت ۲۱ میلیون بیت کوین به تدریج تا سال ۲۰۳۰ میلادی آزاد، یا در اصطلاح «استخراج» خواهد شد. هر یک از این بیت کوین‌ها یک رمز عددی منحصر به فرد داشته که می‌تواند به شکل سکه‌ای با ابعاد سکه ۲ پنسی بریتانیا و منقش به یک شماره هولوگرام ضرب شود.Blockchain. info  و Localbitcoins. com دو سایت معروفی هستند که این سکه‌ها را خرید و فروش می‌کنند.

جالب آن که ارزش برابری بیت کوین در برابر دیگر واحدهای پولی رو به افزایش بوده است. در ماه ژوئیه ۲۰۱۰ هر بیت کوین ۳ پنی ارزش داشت و هم اینک هر بیت کوین به مبلغ ۶۴ پوند به فروش می‌رود. جهشی که این واحد پولی دیجیتال را در صدر واحدهای پولی دارای بیشترین رشد قرار داده است. افزون بر آن، بازار خرید و فروش بیت کوین از مرز یک میلیارد دلار آمریکا نیز گذشته و در حال حاضر ارزش آن از پول ۲۰ کشور جهان، از جمله جزایر سیشل، لیبریا و گامبیا فرا‌تر رفته است.

امیر تاکی یکی از کسانی است که در عرضه بیت کوین دست‌اندرکار بوده، و البته با فروش موجودی بیت کوین‌های خود در زمان ارزانی مبلغ ۵۰۰ هزار دلار ضرر نیز کرده است. با وجود این، این برنامه‌نویس ۲۵ ساله، با خوش‌بینی درباره نگاهش به آینده بیت کوین می‌گوید: «۵۰۰ هزار دلار فقط به اندازه روبه‌راه کردن یک زندگی کافی است.»

وی در ادامه توضیح می‌دهد: «ماه سپتامبر پیش، حساب‌های بانکی مرا بستند و نامم وارد فهرست سیاه شده بود. از آن موقع زندگیم به بیت کوین وابسته بوده و بدون این که از رد و بدل پول یا خدمات بانکی استفاده کنم دور دنیا سفر می‌کنم.»

امیر تاکی تأکید می‌کند: «بیت کوین واحد پولیِ مقاومت است، بازارهای خودمانی مردمی و نه شرکت‌ها. یعنی بازار آزاد جهانی واقعی.»

در مقابل کسانی مانند مکس کایزر، خبرنگار امور مالی و تجاری، می‌گویند که بیت کوین در ‌‌نهایت کنترل دولت‌ها بر اقتصادهای ملی را از بین خواهد برد و افراد جامعه هم خواهند توانست خارج از سامانه‌های مالیاتی و مالی متعارف زندگی کنند. بانک‌ها بسته خواهند شد و در یک جامعه سرمایه‌داری که هر چیزی قیمتی دارد، بهای مقاومت می‌تواند [تا این حد] بالا باشد. این خبرنگار حوزه امور مالی پیش‌بینی می‌کند: «افرادی که ضرر بسیاری از ناحیه بیت کوین متوجه آنهاست، دولت‌ها و مؤسسات مالی علیه این واحد پولی جدید خواهند ایستاد، چرا که بیت کوین ریشه قدرت چنین ساختارهایی را هدف قرار داده است.»